ما برای حل مشکلات ریز و درشت خود، از انسانها و ابزارهای گوناگونی کمک میگیریم؛ وقتی بر سر دوراهیِ احساسی گیر کردهایم سراغ درمانگر خود میرویم، برای پیدا کردن حوزهی امتحانی، از شب قبل گوگل و نقشههایش را زیرورو میکنیم و برای یافتن بهترین رستوران یا بهترین کتابفروشی نیز از اپلیکیشنهای مختلفی سود میبریم. اما ما همواره در دشوارترین تصمیمگیریهایمان تنها هستیم و هیچیک از اپلیکیشنها و حتی آدمها نمیتوانند بهجایمان دست به انتخاب بزنند و یا حتی کمکمان کنند. در این مواقع است که خودمان را گمشده در هزارتوی مشکلات مییابیم و هرچه پیش میرویم، کلاف افکارمان بیشتر گره میخورد. راسل رابرتس (Russ Roberts) با یک جمله، خیال ما را نسبت به اینجور مواقع تاحدی راحت میکند. او کتاب هزارتوی مشکلات (Wild Problems) را بر اساس همین یک جمله نوشته: زندگی مشکلی نیست که باید حلش کنید، بلکه پدیدهای است که باید تجربهاش کنید.
مسئلهی بچهدار شدن مثالی است که راسل رابرتس بهعنوان مشکل حاد مطرح میکند؛ یک دوراهی در جادهی زندگی که در آن شناخت مسیر درست، واضح نیست. مشکلات حاد تصمیمگریهای مهمی هستند که همهی ما مجبوریم در طول زندگی با آنها دستوپنجه نرم کنیم. پاسخ به این سوال که کدام مسیر درست است هیچگاه ممکن نیست؛ مگر اینکه سالها از تصمیممان گذشته باشد و از دور به نتیجهی آن نگاه کنیم. اما این موضوع نباید دلسردمان کند، بلکه باید اندکی به ما قوت قلب ببخشد که به دنبال اطمینان و قطعیت برای انجام امور نباشیم. کتاب هزارتوی مشکلات به این پرسش که کدام تصمیم عقلانیتر است، پاسخ مناسبی میدهد. اولین اقدام این است که به چالشهای قبلی زندگی بنگریم و راهحلِ مؤثر خود را بررسی کنیم. برای بعضی مشکلات که راسل رابرتس آنها را مشکلات حلشدنی مینامد، بهکارگیری پیوستهی علم و تفکر منطقی منجر به پیشرفت مداوم میشود. فرار از ترافیک یا تصمیم برای زدنِ واکسنِ کرونا از ایندست مشکلات به حساب میآیند.
اما چیزی که کتاب هزارتوی مشکلات بر آن تمرکز دارد، مشکلات حاد هستند: دوراهیهای اخلاقی، ازدواج، بچهدار شدن و تصمیم برای ارتباط گرفتن با افراد دیگر. برای حل این مسائل، امکان محاسبات علمی و دادهمحور میسر نیست. طبقِ دیدگاه علوم اجتماعی و علوم انسانی، جمعآوری و اندازهگیریِ دادهها برای حل مسائلْ کافی و لازم هستند، اما ایدهی راسل رابرتس این است که مشکلات حاد زندگی قابل سنجش و اندازهگیری نیستند. کتاب هزارتوی مشکلات، برای این نوع چالشهای حادْ ماهیتی سرکش، خشن، خودجوش، بنیادین و پیچیده قائل میشود.
نویسنده هیچگاه به ما نمیگوید که درمورد مسائل پیچیدهی زندگی چه تصمیمی اتخاذ کنیم، بلکه نحوهی اندیشیدن پیرامونِ این مسائل و مواجه شدن با آنها را با یادآوری مخاطرات، آموزش میدهد. این کتابِ راهبردی از سوی انتشارات مون و با ترجمهی ماندانا قهرمانلو و رکسانا قهرمانلو منتشر شده است.
ادامه مطلبShow less